Mendel Canlıların özelliklerinin nesilden nesile nasıl aktarıldığını incelemek için bezelyeleri kullanmıştır.Çünkü bezelyeler:
- Çok karekterlidir.
- Çabuk yetişir.
- Kapalı tohumludur.
- kendi kendini döllerler.
Bezelyelerde baskın ve çekinik durumu
Yuvarlak tohum, buruşuk tohuma baskın
Sarı tohum , yeşil tohuma baskın
Mor çiçek , beyaz çiçeğe baskın
Uzun gövde ,kısa gövde ye baskın
Örnek: Heterozigot mor çiçekli bezelye ile heterozigot mor çiçekli bezelyelerin tozlaşması sonu cu oluşan bezelyelerin beyaz ve mor çiçekli olma olasılıklarını yazınız?
Çözüm:
Soruya ilk baktığımızda beyaz bezelye yokki beyaz çiçekli bezelye oluşsun diyebilirsiniz .benim öğrencilerimde bunu söylediler.
Ama heterozigot yani melez dediğim için bezelye mor çiçekli görünüyor ama genotip geninde beyaz çiçek geni vardır.mor çiçek baskın olduğundan dolayı dış görünüşte mor görünür.Ama be homozigot deseydim mor çiçek geninde beyaz çiçek geni olmazdı.
evet şimdi önce harf belirliyoruz.istediğimiz farfi verebiliriz.mesela (a) olsun.
Mor renk için: A (baskın olduğundan büyük harf yazdık)
beyaz renk için:a ( çekinik olduğundan küçük harf)
Heterozigotta 2 genin harf büyüklükleri farklı olacak Heterozigot mor bezelye Heterozigot mor bezelye (çaprazlanır)
sonuçtada görüldüğü gibi İki bezelyedeki çekinik genler bir araya gelirse beyaz çiçekli bezelye oluşmuş olur.
Mor çiçekli olma olasılığı % 75
Beyaz çiçekli olma olasılığı: % 25
Aşağıdaki sorularıda siz yapın( Ben size Çaprazlamalardada nasıl yapılacağını anlatmıştım)
Soru: Homozigot sarı tohumlu bezelye ile homozigot yeşil tohumlu bezelyelerin çaprazlanması sonucu oluşan bezelyelerin sarı tohumlu ve yeşil tohumlu olma olasılıklarını yazınız?
Soru: Heterozigot Uzun gövdeli bezelyeler ile homozigot kısa gövdeli bezelyelerin uzun gövdeli ve kısa gövdeli olma olasılıklarını yazınız.